Kooikerhondjes behoren tot een oud, Nederlands ras. Op schilderijen van 17e eeuwse meesters o.a. Jan Steen komt men veelvuldig spioenachtige hondjes tegen die veel lijken op het huidige kooikerhondje. Ook op 18e en 19e eeuwse familie-portretten ziet men deze hondjes.
Willem de Zwijger
Behalve op schildersdoek treffen we de voorvaderen van ons huidige kooikerhondje aan in geschreven woord. Geschiedschrijver Pieter Hooft maakt in zijn ‘Nederlandsche Historiën’ melding van een hondje, welke het leven van Prins Willem van Oranje gered zou hebben toen deze in 1572 in zijn legertent bij Hermigny door het gekrab van dit hondje gewekt werd en zodoende tijdig kon ontsnappen aan de Spaanse overvallers.
Recente geschiedenis
De geschiedenis van het kooikerhondje als werkhondje in de eendenkooi, dateert al van enkele eeuwen geleden. Door de achteruitgang van het aantal eendenkooien aan het begin van de twintigste eeuw dreigde het type kooikerhondje te verdwijnen.
Het is de verdienste van mevrouw M.C.S. Baronesse van Hardenbroek van Ammerstol dat zij in de jaren veertig van de vorige eeuw de aanzet heeft gegeven om het type kooikerhondje te behouden en tot ontwikkeling te brengen tot een definitief ras.
Met behulp van een marskramer die zij een lokje haar en een afbeelding van een kooikerhondje meegaf, slaagde zij erin enkele bruikbare exemplaren op het platteland op te sporen. Zo kwam zij aan het teefje ‘Tommie’, uit Friesland, welke algemeen beschouwd wordt als de stammoeder van het huidige kooikerhondje.
Het eerste nest dat door de Baronesse werd gefokt onder de naam ‘Van Walhalla’ dateert van 1942. Nico, een kleinkind van Tommie’s kleindochter Carlienke van Walhalla, was het eerste kooikerhondje dat ingeschreven werd in het Voorlopig Register.
Erkenning
Aanzet tot erkennig van het kooikerhondje als ras werd gegeven door de onder toezicht van de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied georganiseerde keuringsdagen ten behoeve van erkenning van het ras. Deze dagen werden georganiseerd in 1958, 1959 en in 1961.
Op 18 juni 1966 vond voorlopige erkenning plaats en kort daarna kon men zijn kooikerhondje laten inschrijven in het Voorlopig Register (V.R). Inschrijvingen hiervoor verliepen via een aantal keuringsdagen voor toelating, welke van 1967 tot 1970 regelmatig werden georganiseerd.
Op 20 december 1971 verleende de Raad van Beheer de officiële definitieve erkenning als ras. Op die datum werden ook de nu geldende raspunten van kracht.