Gezondheid

Zoals bij alle honden komen er ook bij het kooikerhondje erfelijke aandoeningen voor. Bij het maken van combinaties voor de fokkerij wordt er dan ook aanbevolen zo min mogelijk inteelt toe te passen als een van de bekende erfelijke aandoeningen in eerdere generaties bij familieleden voorkomt.

Ondanks het zorgvuldig fokken met het Verenigingsfokreglement en uitgebreide documentatie in het clubregister en ZooEasy, zijn erfelijke aandoeningen echter nooit helemaal te voorkomen.

Voor de volledigheid volgt een opsomming van de aandoeningen die kunnen voorkomen bij het kooikerhondje.

Von Willebrand Disease (VWD)

Een bloedstollingsprobleem waarbij bij verwondingen of loopsheid bloedingen langer aanhouden en levensbedreigend zijn.

Symptomen

Bij het kooikerhondje komt type 3 van deze bloedstollingsziekte voor (totale afwezigheid van de vWFactor). Vaak ziet men gastro-intestinale en urogenitale bloedingen.

Frequentie in het ras

Al sinds de jaren 1990 bestaat een gentest, zodat binnen de vereniging geen lijders meer geboren worden.
Voor het DNA onderzoek naar vWD aan de Universiteit Utrecht geeft de VHNK een subsidie voor leden, mits het een fokdier betreft.

Erfelijke Necrotiserende Myelopathie (ENM)

Ook wel bekend onder de naam kooikerverlamming.
Neurologische aandoening waarbij de witte stof in het ruggenmerg wordt aangedaan en leidt tot verlamming.

Symptomen

Aangedane honden tonen vanaf een leeftijd van 6 á 15 maanden de eerste symptomen. Bij aanvang zijn de symptomen subtiel. Geringe incoördinatie van met name de achterhand. Naar mate de ziekte langer bestaat, zal het progressieve karakter op de voorgrond treden. De honden gaan duidelijker “dronken” lopen met de achterhand. Ook treden nu voorhandsproblemen op en valt op dat de honden gestoorde houdingsreacties hebben.
De dieren hebben geen pijn maar het verloop van de ziekte is zo ernstig dat ze niet ouder worden dan maximaal 2 jaar.

Frequentie in het ras

Sinds een aantal jaren bestaat een gentest, zodat binnen de vereniging geen lijders meer geboren worden.
Voor het DNA onderzoek naar ENM aan de Universiteit Utrecht geeft de VHNK een subsidie voor leden, mits het een fokdier betreft.

Patella luxatie (PL)

Bij deze aandoening kan de patella (knieschijf) spontaan uit de groeve in het kniegewicht schieten.

Symptomen

Het Kooikerhondje kent over het algemeen de mediale patella luxatie, soms ook lateraal. De milde vormen geven meestal nauwelijks klachten. Ernstige vormen (PL graad 2 en meer) laat de hondjes plotseling kreupel lopen, vaak geven ze een pijnkreet. Het been is niet meer belastbaar. Als de knieschijf spontaan weer in de groef schiet kunnen de hondjes direct weer normaal lopen.

Frequentie in het ras

Onder de onderzochte honden worden milde gevallen (tot graad 1) bij ca. 15% gezien. Zware gevallen (vanaf graad 2) worden ongeveer 1 keer per jaar aan de VHNK gemeld.

Verdere informatie

Door het fokbeleid (onderzoek is verplicht voor alle fokhonden, er mag maar zeer beperkt gefokt worden met aangedane dieren) wordt de frequentie van deze ziekte op een laag niveau gehouden.

Epilepsie

Epilepsie is een ziekte waarbij de hond bij herhaling epileptiforme aanvallen of zogenaamde toevallen vertoont. Aanvallen kunnen omschreven worden als terugkerend abnormaal gedrag met, afhankelijk van de soort epilepsie, een aantal karakteristieke kenmerken.

Er is een onderverdeling te maken in primaire epilepsie en secundaire epilepsie. Primaire epilepsie is de erfelijke variant.
In de veterinaire wereld wordt pas over ‘epilepsie’ gesproken als de epileptiforme aanvallen, in welke soort dan ook, bij herhaling voorkomen.

Symptomen

Epileptiforme aanvallen kunnen variëren van kleine atypische aanvallen met een divers scala van verschijningsvormen tot de klassieke gegeneraliseerde aanval. De klassieke aanval treedt meestal tussen de leeftijd van 6 maanden en 5 jaar op (dit is geen wet!). De aanval treedt meestal ’s nachts of in de ochtend op. De hond is niet bij bewustzijn. Hij ligt op zijn zijde en heeft dan eerst gestrekte poten en beweegt zijn hoofd over zijn rug naar achteren. Daarna zien we dat hij met de poten fiets bewegingen maakt. Een aanval duurt enkele seconden tot enkele minuten. Soms zien we een aanval aankomen, meestal niet. Na de aanval treedt de herstelfase in. Deze kan wederom divers van vorm zijn en duurt seconden tot soms uren. De atypische aanvallen kunnen soms zich beperken tot trekken met een poot, ooglid etc waarbij wel of niet bewustzijnsverlies optreedt

Frequentie in het ras

Omdat er binnen de vereniging aandacht is voor deze ziekte worden er steeds minder gevallen gemeld, de afgelopen jaren tussen de 1 en 5 honden per jaar.

Verdere informatie

Indien een hond meer dan 1 aanval per maand heeft adviseert men om te behandelen. Vaak start men eerst met fenobarbital. Per hond varieert het behandeleffect. Voor meer informatie verwijzen wij u naar een dierenarts of een dierenarts-specialist in de neurologie.
De informatie commissie kan u helpen met het vinden van meer informatie of helpen met het leggen van contacten met gespecialiseerde dierenartsen.

(Poly)myositis

Auto immuun aandoening die een chronische ontsteking van een of meerdere spieren veroorzaakt waardoor deze niet meer goed kunnen functioneren, hetgeen zich uit in spierzwakte in de aangedane spieren. Myositis is een progressief verlopende ziekte met een zeer matige prognose.

We zien twee groepen. Een groep van relatief jonge honden waarbij slik of eet problemen op de voorgrond treden. De tweede groep honden zijn jong tot middelbare leeftijd en hebben of meer skeletspier problemen of juist de combinatie met de slikproblemen.

Symptomen

Afhankelijk van de plaats en de vorm myositis kunnen de meest voorkomende symptomen zijn:

  • Verminderd uithoudings vermogen
  • Spierzwakte
  • Slikproblemen
  • (Spier)pijn!
  • Koorts
  • Totale uitputting, geen lust meer tot spelen/wandelen.
  • Kreupel lopen/ stijfheid
  • Lopen met gekromde rug
  • Speekselen
  • Braken
  • Anorexie/niet meer willen eten

Omdat veel symptomen ook kenmerken zijn van andere aandoeningen en vaak als ‘vage klachten’ beginnen is deze aandoening vaak moeilijk te herkennen/ onderkennen. Om een definitieve diagnose myositis te kunnen stellen is aanvullend bloedonderzoek nodig voor de spierenzymen (CPK/CK), een EMG en voor de diagnose en prognosestelling een spierbiopt. Soms is een slikfilm of scopie nodig.

Frequentie in het ras

Helaas zien we met een zekere regelmaat polymyositis. De frequentie zit rond 1% van de populatie.

Verdere informatie

Niet altijd slaagt de behandeling en komt de hond te overlijden. Momenteel wordt er actief onderzoek naar de (genetische) oorzaak van de aandoening gedaan en wordt gekeken wat de beste behandeling is. Voor meer informatie verwijzen wij u naar dr. P. Mandigers werkzaam als dierenarts-specialist bij Evidensia Dierenziekenhuizen – Locatie Arnhem (p.j.j.mandigers@veterinair-neuroloog.nl).

Februari 2017 – 10.000,- euro voor onderzoek naar polymyositis:
Een gift van €10.000,- van de Deutsche Club für Kooikerhondje

Augustus 2018 – Hoe kunnen onderzoeker en eigenaar elkaar helpen? Lees het hier:
Polymyositis bij Het Nederlandse Kooikerhondje

April 2019 – Belangrijke stappen in het onderzoek naar polymyositis:
Genotypering en Fit2Breed

November 2020 – Voortgang polymyositisonderzoek en verbetering in de behandeling van polymyositis:
Mutatie gevonden

December 2022 – De Betaversie van Fit2Breed is beschikbaar:
Fit2Breed

Voor het DNA onderzoek naar polymyositis (via Fit2Breed) aan de Universiteit Utrecht geeft de VHNK een subsidie voor leden, mits tegelijk aangevraagd met ENM/VWD onderzoek én het een fokdier betreft.

Oogafwijkingen

Binnen de kooikerpopulatie worden maar enkele erfelijke oogafwijkingen gezien, onder andere:

Cataract

Erfelijke staar, vertroebeling van de lens wat uiteindelijk kan leiden tot blindheid.
Door een restrictief fokbeleid zien we deze aandoening nog maar zeer zelden bij het kooikerhondje.

Distichiasis

Een dubbele rij oogharen, operatief te corrigeren en daarna weinig klachten bij de hond.

Een streng fokbeleid ten aanzien van oogafwijkingen heeft ervoor gezorgd dat er zeer weinig oogproblemen zijn binnen ons ras.

Heeft uw Kooikerhondje gezondheidsproblemen?
Neem contact op met de Informatiecommissie.

Zie ook dit nieuwsbericht: Hernia in het kooikerhondje.