Gezondheid

Nieuw in Fit2Breed

Vanaf januari 2023 bij alle nieuwe polymyositistesten een gespecificeerde uitslag wordt gegeven waarin vermeld staat: homozygoot wildtype, homozygoot mutant of heterozygoot. Deze uitslag zal vanaf de volgende update ook zichtbaar zijn op de Summary page van de hond in Fit2Breed. Voor uitleg van deze uitslag verwijzen we naar de uitgebreide beschrijving op de pagina Veelgestelde vragen.

Voor fokkers is er een spoedprocedure gemaakt voor de polymyositistest. Dit is een test waarbij na afname van de swab binnen 2 weken de uitslag bij de fokker is. Op deze manier kan de fokker dit meenemen bij de overweging om een fokdier aan te houden. Zie voor meer uitleg in de FAQ.

Fit2Breed aandachtspunten

Met dit bericht willen we een aantal zaken rondom Fit2Breed onder de aandacht brengen:

  • Er zijn nieuwe aanvraagformulieren voor DNA onderzoek (met prijsverlaging). Opgeven is nu online mogelijk via Universiteit Utrecht Aanvraag DNA onderzoek, maar ook de Wordversie is nog beschikbaar in een aangepaste versie.
  • Wilt u een aanvraag doen voor genotyperen via Embark dan kunt u via Universiteit Utrecht een testkit bestellen tegen gereduceerde tarief: Aanvraag Embarkprofiel.
  • De Beta-versie van Fit2Breed is inmiddels beschikbaar. Een account aanmaken voor deelname aan de Beta-versie van Fit2Breed kan via: Account Beta-versie Fit2Breed.

Meer handige verwijzingen vindt u in een nieuw menu-item onder Fokkerij: Fit2Breed

Mededeling polymyositis

De VHNK doet graag verslag van enkele belangrijke stappen in het onderzoek rond polymyositis.
Er is een mutatie gevonden die de ziekte veroorzaakt. Dus heterozygote en homozygote dieren kunnen worden geïdentificeerd. Maar deze mutatie komt niet altijd tot uiting in alle homozygote dieren (dus ze worden niet allemaal ziek) en daarom kan de DNA-test niet worden gekoppeld aan zieke of gezonde dieren.

Op dit moment is het laboratorium van de universiteit Utrecht bezig met het genotyperen van alle fokdieren. Met de gevonden data zullen we de nodige informatie beschikbaar hebben om met een constructief fokbeleid het fokken van Polymyositis-gevallen te voorkomen. Zodra de Fit2Breed-app klaar is voor gebruik, wordt de risicoschatting gemaakt via deze app.

Dit onderzoek werd ondersteund door donaties van Kooikerclubs, fokkers en individuen in de hele Kooikerhondjeswereld. We zijn nog steeds bezig met het verzamelen van bloedmonsters van fokdieren om meer duidelijkheid te krijgen over deze ziekte. We zijn erg blij dat het onderzoek in de Utrecht University is gedaan en dat we de samenwerking in de toekomst kunnen voortzetten.

Fit2Breed App, naar verwachting beschikbaar vanaf 2020

We hebben allemaal het doel om zo gezond mogelijk honden te fokken. De rasverenigingen hebben daarbij ook nog het doel, het ras in stand te houden als zijnde een kooikerhondje. Om op een verantwoorde en duurzame manier gezonde honden te fokken is het niet alleen van belang om naar de individuele combinaties te kijken, maar de gehele populatie in acht te nemen.

Er worden al veel data verzameld, bijvoorbeeld vanuit klinische screenings op orthopedische aandoeningen (Patella luxatie) en oogaandoeningen en resultaten van monogenetische DNA-testen zoals vWD en ENM. Deze data worden vaak op individuele basis gebruikt om reu-teef combinaties te maken en fokkers maken gebruik van ZooEasy en het clubregister om een aantal generaties terug te kijken wat voorkomt in hun lijnen. Het zou jammer zijn als fokkers deze data niet in hun fokplannen mee laten wegen.

Op dit moment is een bron van zorg voor de fokkers vooral de myositis. Van deze ziekte weten we inmiddels, dat minstens een genetische factor voor het optreden verantwoordelijk is, plus sterkwerkende omgevingsfactoren of misschien een tweede gen. In zo’n geval kan je niet meer werken met begrippen als “drager” en “lijder”, maar we moeten overgaan tot een risicoschatting voor de beoogde combinatie.

Met het project Fit2Breed krijgen we voor het Kooikerhondje ook SNP-markers beschikbaar. Dit zijn kleine variaties in het DNA die veel verschillende toepassingen kennen. Met deze markers kunnen nieuwe DNA-testen worden ontwikkeld, maar ook ouderschapsbepaling, het meten van genetische variatie in een individuele hond en het combineren van ouderdieren (“genetic matchmaking”) behoren tot de mogelijkheden. Binnen het Expertise Centrum Genetica Gezelschapsdieren (ECGG) wordt op dit moment hard gewerkt aan het ontwikkelen van de softwaremodule Fit2Breed. Naast het Nederlandse Kooikerhondje is de Labrador Retriever (alleen in Nederland) een van de twee rassen waarvoor Fit2Breed als eerste zal worden toegepast. Met de Fit2Breed software is het mogelijk om alle belangrijke gegevens (ziektegegevens, uitslagen van screeningsonderzoeken, risicoschattingen en fokwaardeschattingen, uitslagen van mono genetische DNA-testen en SNP-data voor genetische variëteit) te analyseren en zo tot een wetenschappelijk onderbouwd fokadvies te komen. Voor de fokker houdt dit in dat hij zijn teef in kan vullen in de module, waarna hij een lijst krijgt met alle reuen, gesorteerd op geschiktheid. Ook is het mogelijk om een gewenste combinatie van een reu en een teef in te vullen, waarbij vervolgens wordt aangegeven of deze combinatie al dan niet geschikt is. Om het systeem zo goed mogelijk te kunnen laten draaien, is het van groot belang dat er zo veel mogelijk gegevens in het systeem worden ingevoerd.

Het Kooikerhondje is met alle reeds verzamelde en in de database ZooEasy ingevoerde gegevens heel geschikt om deze software mede te ontwikkelen. Een fokprogramma dat alleen de stamboomdata gebruikt en de gemiddelde verwantschap van dieren berekent lijkt, gezien de overweldigende hoeveelheid bekende data voor het Nederlandse Kooikerhondje, geen geschikte keuze.